بارش ۳۰ میلی متری بارندگی‌ها در پاییز و چشم انداز کم بارش زمستان، زنگ خطری برای تأمین آب مشهد در تابستان سال آینده است.
به گزارش شهرآرانیوز؛ دست‌ودلبازی آسمان برای پاییز امسال مشهد فقط چیزی حدود سی میلی‌متر بارندگی بود که نه آب چندانی پشت سد‌های تشنه شهر تلنبار کرد نه طراوت چندانی به نفس‌های خسته از آلودگی هوای شهروندان بخشید. اگر چشممان به نقشه‌های هواشناسی و گوشمان به هشدار کارشناسان آن سازمان باشد، برای زمستان هم ظاهرا داستان همین‌گونه است و درِ خشک‌سالی کماکان روی یک پاشنه می‌چرخد؛ شاید به همین دلیل است که رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک‌سالی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به کاهش ۴۳درصدی بارندگی پاییز، از چشم‌انداز نامطلوب بارش‌های زمستانی و خطر بروز تنش آبی در استان‌هایی مانند تهران و خراسان‌رضوی خبر می‌دهد؛ خطری که اگر جدی گرفته نشود، صدایش را برایمان کمتر از شش ماه دیگر و نرسیده به اوج مصرف آب بلند می‌کند. به‌گفته احد وظیفه، زمستان امسال گرایش بیشتری به کم‌بارشی دارد و احتمال بارش کمتر از نرمال، قوی‌تر از بارش‌های پربارش (پرتعداد؟) است.
دارایی ۱۳ درصدی سد‌های مشهد
موجودی سد‌های استان نیز صحه‌ای بر هشدار‌های این مسئول می‌گذارد، وقتی دخل سد‌های چهارگانه تأمین آب مشهد فقط حدود ۱۳ درصد ناقابل آن هم در نخستین ماه از زمستان است. دارایی سد‌های دوستی، طرق، کارده و ارداک به عنوان اصلی‌ترین منابع تأمین آب این شهر درحال حاضر حدود ۱۵۷ میلیون مترمکعب است که نسبتی تقریبا دوبرابری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دارد.
علت این تفاوت تأمل برانگیز را نیز باید در بارش‌های خوب بهار امسال جست‌و‌جو کرد و چه بسا اگر این بارندگی‌های فصلی نبود، حجم ورودی امسال سد‌های شهر، با رقمی ناچیزتر از سال گذشته و سالهای قبل ترش به ثبت می‌رسید. همچنین از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر) تاکنون، حجم ورودی و خروجی سد‌های شهر، ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب و این رقم از ابتدای سال خورشیدی ۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده است.
بهتر از سال گذشته، بدتر از دوره بلندمدت
درحال حاضر براساس پایشی که ابتدای همین هفته انجام شده است، از یک میلیاردو ۵۷۲ میلیون مترمکعب حجم مخازن در تراز نرمال و ۹۱۰ میلیون مترمکعب حجم قابل تنظیم سالیانه، فقط رقمی معادل ۲۱۵ میلیون مترمکعب آب، پشت سد‌های استان وجود دارد که درصد پرشدگی این احجام را در نقاط مختلف استان به عدد ۱۴ می‌رساند.
هرچند این اعداد یک سروگردن بالاتر از چیزی است که سد‌های استان، سال پیش در همین روز‌ها در دل خود داشتند، جدول بارش‌های بلندمدت و همچنین تداوم قصه خشک سالی ها، همچنان نفیری از کم آبی تابستان سال آینده و بحرانی را سر می‌دهد که ممکن است در حوزه آبی به یک تنش جدی تبدیل شود.
در حوزه بارش‌ها هم داستان فرقی نمی‌کند؛ میزان بارش‌های استان خراسان رضوی و شهر مشهد براساس ایستگاه مبنا درحالی نسبت به سال آبی گذشته به ترتیب ۱۰۶ درصد و ۴۲ درصد رشد داشته است که در هر دو مورد و در مقایسه با دوره بلندمدت بارندگی ها، ۱۲ درصد و ۴ درصد افت را نشان می‌دهد؛ این یعنی نمی‌توان به خیال عبور از خشک سالی، به بارش‌های کوتاه مدت هرچند تأمل برانگیز، دل بست.
بذل و بخشش آسمان مشهد از ابتدای سال آبی امسال تاکنون، ۵/۳۶ میلی متر بوده که ۸/۱۰ درصد از سال آبی گذشته بیشتر است و ۵/۱ درصد از دوره متوسط بلندمدت کمتر. برای استان هم این ارقام تفاوت چندانی ندارد و متوسط بارش‌های سالی آبی جدید، سال آبی قبل و دوره بلندمدت به ترتیب ۹/۳۲، ۱۶ و ۲/۳۷ درصد به ثبت رسیده است. از سوی دیگر پارسال در مشهد چیزی حدود ۲۵۸ میلی متر باران باریده است که بازهم درمقایسه با دوره بلندمدت، حکایت از پس رفت دارد.
آمار‌ها گمراهمان نکند!
اما شاید بگویید وقتی حجم بارش و ورودی سدهایمان بهتر از سال گذشته است، تابستان سال آینده را هم می‌توانیم بدون تنش آبی کژدارومریز سپری کنیم. مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب مشهد در پاسخ به این سؤال معتقد است که برخی آمار‌ها نباید گمراهمان کند.
حسین اسماعیلیان پایه صحبت هایش را بر بارش‌های سال ۱۴۰۲-۱۴۰۳ مشهد استوار می‌کند و بارندگی‌های سیصد میلی متری این دوره را که حدود ۳۰ درصد بیشتر از دوره بلندمدت بوده است، سبب تغییر ملموس در دارایی سد‌های استان و شهر مشهد نمی‌داند. او می‌گوید: همین امسال را درنظر بگیرید؛ بارش‌های خوبی در فصل بهار داشتیم، اما وضعیت آبی سد‌های ما خوب نشد.
چرایی این رخداد را هم این گونه تفسیر می‌کند: «در بسیاری از اوقات نمی‌توانیم امید خاصی به بارندگی‌های بهاری هرقدر هم خوب باشد، ببندیم. این موضوع هم ارتباط مستقیمی به پراکندگی نقاط ابری و بارانی دارد؛ باران‌های بهاری که در برخی نقاط خود را در قامت سیلاب نشان می‌دهد، گستردگی باران‌های پاییزی و زمستانی را ندارد و برخی از محدوده را از حجم بارش‌های خوب و برخی از نقاط را از حجم پایین بهره‌مند می‌کند.
در نقطه مقابل در نیمه دوم سال به دلیل شرایط جوی، بارش‌های گسترده‌ای در نقاط مختلف کشور و استان داریم که می‌تواند ظرفیت خوبی برای تغذیه تمام دشت‌ها و مخازن زیرزمینی و روزمینی باشد؛ قطعا وقتی بارش‌های فصول پاییز و زمستان کم باشد، حجم مخازن سد‌ها به شکل ملموسی کاهش پیدا می‌کند».
اسماعیلیان هرچند امیدوار است تمام پیش بینی‌هایی که درباره زمستان کم بارش امسال شنیده است وارونه شود، کاهش ۴۳ درصدی بارندگی‌ها در کشور را تأیید می‌کند.
ورود به پروژه تابستان با بدبینانه‌ترین حالت ممکن
مدیرعامل آبفای مشهد این نکته را هم می‌گوید که مدیریت آبی استان به سنت سالهای قبل، از همین حالا وارد پروژه تأمین آب تابستان سال آینده شده و شرایط بدبینانه‌ای را همچون دو سال اخیر روی میز خود گذاشته است؛ یعنی لحاظ کردن ۴ هزار لیتربرثانیه کسری مخزن.
او وابستگی آبی شهر مشهد را تقریبا به صورت مساوی بین منابع آبی زیرزمینی و روزمینی می‌داند و می‌گوید: برای دوره اوج مصرف تابستان سال آینده مشهدی ها، تأمین ۱۳ هزارو ۲۰۰ لیتربرثانیه را در دستورکار قرار دادیم که درحال حاضر چیزی حدود ۹ هزار لیتربرثانیه توان تولید وجود دارد و مازاد آن، کسری مخزن به حساب می‌آید. در زمان اوج مصرف تابستان امسال، به رکورد مصرف ۱۲ هزارو ۹۴۰ لیتربرثانیه هم رسیدیم که به لطف خدا و تلاشی که در حوزه پروژه‌های تأمین آب شده بود، توانستیم بدون قطعی آب از فصل گرما گذر کنیم.
اسماعیلیان همچنان مدیریت مصرف را چاره عبور از بحران آب و نرسیدن به تنش آبی می‌داند و خرسند است که با رعایت مصرفی که شهروندان مشهدی در تابستان امسال لحاظ کرده‌اند، چیزی حدود ۶ درصد کمتر آب تولید شده است.
با این حال ازسویی براساس آمارنامه آبی استان و مشهد همچنان بخش اعظمی از آب شرب ساکنان این خطه (به ترتیب ۵/۸۱ درصد و ۲/۵۴ درصد)، صرف امور کشاورزی می‌شود و ازسوی دیگر، فرسودگی شبکه توزیع، سبب اتلاف بخش درخورتوجهی از آب تولیدی و قابل استحصال می‌شود؛ موضوعی که خود بر بحران آبی منطقه افزوده است و سهم زیادی در چالش‌های این حوزه دارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
